Una ‘lectio magistralis’ con radici di teologia spirituale, sfociante nella teologia morale, (94) con sei punti interrogativi, due esclamativi, ed in cui ripete Betlemme sette volte, una su una riga, due in due, tre in tre, per sottolineare l’inizio di una nuova era su cui riflettere. Se implicite sono la fede e la speranza, che hanno guidato anche i Magi, esplicita è la carità, ripetuta quattro volte, mentre la scienza vien richiamata sei volte. (95)
Nelle Notizie per l’Anno MDCCLXXXIX del Cracas possiamo vedere chi fossero i Generali, e Proc. Generali degli Ordini Regolari, secondo il luogo, che hanno nella Cappella Pontificia. Troviamo i Domenicani, i Minori Osservanti, i Minori Conventuali, gli Agostiniani, i Carmelitani, i Serviti, i Minimi di S. Francesco di Paola, i Mercenari, i Minori Cappuccini, i Canonici Regolari Trinitari. “Serviti. Rmo P.M. Fr. Gregorio Maria Clementi dello Stato Veneto. Proc. Gen. Rmo P.M. Carlo Caselli d’Alessandria” e “Rmo P.M. Fr. Girolamo Maria Giuliani dell’Ord. de Servi, Confessore della Famiglia Pontificia”. (96)
***
Il generale ed il proc. gen. rivolgono una supplica al S. Padre, dovendosi aggregare i conventi di Lucca e dei Sette Dolori di Massa Carrara, uno alla provincia di Mantova e l’altro a quella della Lombardia non austriaca, affinché i provinciali possano effettuare la visita ogni triennio, in deroga alla dovuta visita annuale prevista dalle Costituzioni dell’Ordine. Caselli relaziona e Sua Santità, nell’udienza del 27 marzo 1789, benignamente annuisce.
* * *
(94)
La Teologia Morale ha già avuto il suo fulcro in Sant’Alfonso M. de Liguori, pubblicata nel 1748,
improntata alla misericordia divina, nel giusto mezzo tra rigorismo giansenista e lassismo, da cui erano
scaturiti il probabilismo e l’equiprobabilismo, e Le glorie di Maria del 1750, anche se i suoi
Redentoristi erano stati tacciati di calcare il gesuitismo. Alfonso è m. nel 1787.
(95)
O.S.M., Miscellanea, Oratio anno 1789 habita in Sacello Pontificio coram SSmo Dno Pio Papa VI in
Festo Epiphaniae a Fre Carolo Caselli Proc.e Gen.li, ff. 1r-2v:
Eu quo demum ducit B.P. ita Scripturas ediscere, ut teneantur ore non corde. Principes Sacerdotum
et Scribae, quos oportuisset praeire Magos, et primos omnium ad Christi Domini cunas venerabundos
accedere, tamquam lapides ad milliaria, perstant immobiles, dum aliis ostendunt viam, et qui beatissimum
vitae fontem quasi digito demonstrant Magis, pereunt ipsi siccitate. Et quae est ista tam imperita in-vobis
scientia, merito exclamat Beatus Leo, quae haec tam indocta doctrina? Percunctantibus Magis, et Herode
quaerente ubi Christus nasceretur, veraciter et memoriter dictis, quod legistis: in Bethlem Judae; sic enim
scriptum est per Prophetam: et tu Bethlem terra Juda nequaquam minima es in Principibus Juda. Ex te enim
exiet Princeps qui regat populum meum Israel. Hunc Principem natum et Pastoribus Angeli, et vobis
nuntiavere Pastores. Hunc Principem natum longinquae orientalium gentium nationes insolito novi syderis
splendore didicerunt, et ne de Loco editi Regis ambigerent, vestra eruditio prodidit, quod de coelo stella non
docuit. Cur ergo viam vobis, quam aliis aperitis, obstruitis? Cur natum despicitis, quem ante nasciturum
praesciebatis? Cur … sed pergunt Magi, et recta in Bethlem proficiscuntur. Principes autem Sacerdotum, et
Scribae evanescentes in cogitationibus suis stulti nec gradum movent, dumque illi, vix primo affulgent
Prophetarum eloquia, jam Christi Domini recreantur aspectu, jam gaudent, venerantur, adorant; isti in
Scripturis, propre dixerim, enutriti, quem ostendunt non vident, et quem lingua loquitur non agnoscunt. Oh
vere ergo inanem scientiam, quam charitas non aedificat, vanam doctrinam, quae tenetur ore, non corde! Non
intratur in veritatem (quam rectè suo more Augustinus!), nisi per charitatem, et quem charitas edificando non
erigit, scientia inflando pervertit.
Scientiam Scripturarum, scientiam eorum esse, qui in sortem Domini cooptati sacris sunt ministeriis
addicti, nemini non notum est. Non enim solummodo ad Sacerdotes spectat veteris Legis quod dictum est:
“labia Sacerdotis custodient scientiam, et legem requirent (populi) de ore ejus”, sed aeque ad Ecclesiae
Pastores, aeque ad Ministros pertinet Novi Testamenti. Exterrent omnes illa Domini verba: “quia repulisti
scientiam, repellam te ne Sacerdotio fungaris mihi”; atque hinc quotquot numerat Sancta Ecclesia Ministros,
totidem arbitror Divinae Scripturae Libros intenta solicitudine nocturna evolvere, diurnaque manu, totidem
existimo praecipuam hanc sui Officii partem ea implere sedulitate, ut jam nemo sit nostris hisce temporibus,
qui adhortatione Apostoli indigeat: “attende lectioni”.
Verum in tanto Scripturam studio quis novit utrum Libros, quos manu terit, condiscat ore, vel corde?
Quis novit utrum quam ex Officio sibi comparat Divinarum Litterarum scientiam, in Domini charitate teneat,
an vero in superbiae ostentatione possideat?
Principes Sacerdotum, et Scribas tantis per liceat revocare. Interrogati ubi Christus nasceretur, in
Bethlem ajunt, quia: in Bethlem, scriptum est. Interim tamen abscedentibus Magis, et recta in Bethlem
proficiscentibus, remanent ipsi, et quod os loquitur, avversatur affectus. Dicunt igitur et non faciunt, ut illis
postmodum Christus ipsemet exprobravit; qua exprobratione si merito notari quem piam forte contingat,
noverit ipse, non versari in corde, quam repellit ab opere veritatem. Quid enim prodest Scripturas quotidie
evolvere, interpretari, stylum vertere; quae digna sunt excribere; immo et memoria percipere, et cogitatione
versare? Nisi mores in tranquillitate disponat, patientiam servet, humilitatem custodiat, longanimitatem
exhibeat, quae Christi sunt, non sua quaerat, omnis labor hominis in ore ejus, inquit Ecclesiastes, sed anima
ejus non implebitur.
Magorum cor, istud impletur, qui vix edocti de prophetico eloquio ad Praesepe mox convolant, quos
propterea si imitari non pigeat, ut celebrare delectat, per Scripturas assequamur et nos, quam illi nacti sunt in
Bethlemitica Domo, felicitatem. Sunt via ad Christum, docente Magno Gregorio, quotquot in Scripturis
occurrunt, seu praecepta, seu monita. His igitur, his Magorum exemplo, mox ut lectione patescunt, sedulo
insistamus, haec sine mora alacres ingrediamur, et nobis quoque divino munere usque ad locum ubi Christus
est desuper radiante stella per gratiam, quem illi intrantes domum inter Matris ulnas hodierna hac faustissima
die adoravere vagientem, ad dexteram Dei Patris adorabimus nos sine fine regnantem.
La Teologia Morale ha già avuto il suo fulcro in Sant’Alfonso M. de Liguori, pubblicata nel 1748,
improntata alla misericordia divina, nel giusto mezzo tra rigorismo giansenista e lassismo, da cui erano
scaturiti il probabilismo e l’equiprobabilismo, e Le glorie di Maria del 1750, anche se i suoi
Redentoristi erano stati tacciati di calcare il gesuitismo. Alfonso è m. nel 1787.
(96)
pp. 227-29.
|